|
Blauwzwarte houtbij
Xylocopa violacea |
| Zeer grote zwarte bijen met donkere blauwmetaalachtig getinte vleugels |
| Lengte: vr & m 20- 25 mm. |
| Lees meer |
|
| |
| |
| |
|
 |
|
|
| Grafiek en kaartje naar T.M.J .Peeters et al. |
| Grote (20- 25 mm) zwarte bijen met donkere blauwmetaalachtig getinte vleugels; voorvleugels met 3 submarginale cellen; de 3e cel groter dan de 1e of de 2e cel. De mannetjes en vrouwtjes overwinteren en paren in het voorjaar. Door de grootte en de kleur is deze bij met geen enkele andere bij te verwarren. |
| Vrouwtje: antennentop niet geknikt en antennen geheel zwart. Lengte 20- 25 (30) mm. |
| Mannetje: met geknikte antennentop en daaronder met enkele geel getinte antennenleden. Lengte 20- 25 mm. |
| Vliegperiode: van het vroege voorjaar tot in het najaar. De top van de vliegperiode ligt eind mei - begin juli. In Zuid-Frankrijk zijn de meeste mannetjes in mei al duidelijk afgevlogen. |
Habitat: Is in Frankrijk en andere Zuid-Europese landen in allerlei habitats (zowel binnen als buiten het stedelijke gebied), aan te treffen onder meer: bosranden, heggen, bermen, rivier- en kanaaloevers, tuinen, parken, kampeerterreinen, openbaar groen. Is een zeer sterke cultuurvolger. Door de zeer grote actieradius die groter kan zijn dan 5 km (zie literatuur in Peeters, 2012) kan deze bij in Zuid-Europa vrijwel overal foeragerend worden waargenomen, zelfs in zeer grootschalige landbouwgebieden.
|
| Nesten: voornamelijk in dood hout. Het vrouwtje knaagt een nestgang in afgestorven, maar toch nog vast hout. Tussenwandjes van de broedcellen worden uit houtsnippers gemaakt. Houtbijen zoeken ook bij houten telefoonpalen en bij oude huizen, zeer waarschijnlijk maken ze daar ook nesten. Verder nestelen ze ook in pijlriet (Arundo donax) een soort bamboe, dat vrijwel overal in Zuid-Frankrijk voorkomt. Opvallend is dat de zwartbauwe houtbij veel en vaak talrijk in oude dorpen voorkomt. Oude schuren, verweerde huizen en andere verweerde landschapselementen dragen bij aan nestgelegenheid.
Dik dood hout dat aan het vergaan is kan op allerlei creatieve manieren een plek krijgen. bijvoorbeeld gestapeld, als een soort bijenhotel tegen muren en schuren of als een palenschutting in de grond. |
| Bloembezoek: zeer veelzijdig en wat variatie betreft, komt het sterk overeen met die van hommels en honingbijen. Doordat de vrouwtjes het verzamelde stuifmeel voornamelijk in de krop opslaan, is het vaak niet duidelijk welke planten stuifmeelplanten zijn. |
| |
Kruidachtige planten: alleen waarnemingen van Zuid en Midden Frankrijk. Het lijkt er sterk op dat lip- en vlinderbloemige planten de voorkeur hebben: beemdkroon, bezembrem, bijenblad, brede lathyrus, Italiaanse ossentong, luzerne, mariadistel en andere distelachtige planten, Nepeta, Phacelia, Phlomis russeliana, prachtklokje, Salvia officinalis, slangenkruid, tere wikke, veldsalie, vogelwikke, welriekende siererwt, wilde reseda, zachte wikke. Zie verder foto's |
| |
Houtige planten: blauwe regen, anna pauwlonaboom, Deutzia, kamperfoelie, Robinia, rozemarijn, Weigelia. |
|
| Niet alle plantensoorten waarop foeragerende zwarte houtbijen zijn waargenomen zijn genoteerd. Maar het lijkt er sterk op dat het aantal plantensoorten dat door de blauwzwarte houtbij wordt bezocht niet onderdoet voor die van de aardhommel. |
| De planten waarop ik zelf de meeste bijen heb waargenomen zijn: Robinia, bezembrem, Phlomis russeliana, blauwe regen. Maar dat is niet duidelijk te begrenzen. Zo werd slangenkruid bij een camping in de Provence twee weken lang druk door blauwzwarte houtbij bezocht en werd er ook regelmatig gepaard. Minder druk bezoek op deze plant is ook in andere delen van Zuid-Frankrijk waargenomen. Op bijenblad bijvoorbeeld is het veel rustiger, maar individueel bijenbezoek is heel vaak waargenomen. |
| Voorkomen in Nederland: een zuidelijke soort die in Nederland de grens van zijn areaal bereikt en(nog) zeldzaam is, maar tot in Friesland is waargenomen. Onderstaande foto's zijn genomen in Zuid-, Midden- en Noord-Frankrijk. |
| Beheer: oude bomen met dood hout in de stammen en ander dood hout is een voorwaarde voor vestiging. |
| |
|
| Een rustende blauwzwarte houtbij (mannetje) |
Terug |
 |
| |
| Vliegende blauwzwarte houtbij (vr) |
Terug |
 |
| |
|
| Foerageren -- Wat foerageren betreft, lijken houtbijen op hommels; ze vliegen op zeer veel planten. |
Terug |
 |
| |
| Planten waarop ik het meeste bezoek van zwartblauwe houtbij heb waargenomen |
| Blauwzwarte houtbij (vr) op Robinia n.p.- plant |
 |
| |
 |
| |
| Parende blauwzwarte houtbijen op Robinia |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij op
Phlomis russeliana n.p.- plant |
Terug |
 |
| |
 |
| |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (mannetje) op bezembrem n.p.- plant |
Terug |
 |
| |
| Mannetje |
Terug |
 |
| |
| Planten waarop ik frequent of geregeld bezoek van blauwzwarte houtbij heb waargenomen |
| Blauwzwarte houtbij (vr) op Acanthus mollis n.p-plant |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (m) op Antirrhinum majus n.p.- plant |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij op Echium (slangenkruid) n.p.- plant |
 |
| |
| Parende blauwzwarte houtbij op slangenkruid |
 |
| |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (vr) met stuimeel op Anchusa azurea (Italianse ossentong) n.p.-plant |
 |
| |
|
 |
| |
|
| Blauwzwarte houtbij op Melittis melissophyllum (bijenblad) |
Terug |
 |
| |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (vr) op Campanula persica (prachtklokje) n.p.plant |
Terug |
 |
| |
 |
| |
 |
| |
|
| |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (m)op Cistus albidus |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (m) op Iris gemanica |
 |
| |
 |
| |
| Planten waarop ik 3-5 keer bezoek van zwartblauwe houtbij heb waargenomen |
| Blauwzwarte houtbij (vr) op Lonicera biflora n.p plant |
Terug |
 |
| |
 |
| |
 |
| |
 |
| |
| mannetje |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (vr)op Psoralea bituminosa |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (m) op Salvia (veldsalie?) |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij op Dorycinium pentaphyllum |
 |
| |
| Silybum marianum (Mariadistel) |
 |
| |
| Vicia cracca (vogelwikke) n.p.-plant |
 |
| |
| Planten waarop ik 1x bezoek van zwartblauwe houtbij heb waargenomen |
|
| Blauwzwarte houtbij (v) op Astragalus monspessulanus |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (vr)op Deutzia |
Terug |
 |
| |
 |
| |
 |
| |
| |
| Blauwzwarte houtbij op Phacelia n.p. plant |
Terug |
 |
| |
|
| Blauwzwarte houtbij (vr)op beemdkroon |
Terug |
 |
| |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij op Weigelia |
Terug |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij op wilde weit |
 |
| |
| Blauwzwarte houtbij (vr) op Silene dichotoma (gaffelsilene). n.- plant |
 |
| |
| De bij is zo zwaar dat de bloem bij het landen direct afbreekt |
 |
| |
| De bloemen worden voor nectar bezocht. Door in te breken is de nectar toegankelijk |
 |
| |
| Houtbij zuigt nectar via inbraak in de kelk van een heesterachtige lobelia |
 |
| |
