Vlinderbloemenfamilie - Fabaceae Overzicht soorten
Houtige of kruidachtige planten met meestal samengestelde bladen. De meeste Nederlandse soorten hebben een penwortel.
Bloem
- Tweezijdig symmetrisch, 5 kroonbladen, het bovenste kroonblad wordt vlag genoemd, de zijdelingse zwaarden en de onderste twee de kiel. Deze kroonbladen zitten met een zeer puntige voet aan de bloembodem vast en worden door de vergroeide kelk bijeen gehouden.
- Meeldraden: meeldraden 10, alle aan de basis vergroeid of 1 meeldraad los;
- Stamper: 1; Stijl 1
- Bloeiwijze: een tros die in vele vormen voorkomt; bijv. hoofdjesachtig bij klaverachtige soorten, langwerpig bij honingklaver en schermvormig bij rolklaver; de bloemen kunnen echter ook alleen staan (zie foto's).
- Nectariën: onder in de bloem bij soorten met 1 losse meeldraad. Bloemen met volledig vergroeide meeldraden geven geen nectar.
Vrucht:: een peul.
--
Stuifmeel: Er zijn 4 stuifmeelmechanismen te onderscheiden. (beschrijvingen naar Weeda et al. 1987 en Heimans et al. 1983.)
- Springveermechanisme
- Pompmechanisme
- Klapstoelmechanisme
- Slijlborstel
Bloemen van brem  
   
   
Peul van brem Peul van blazenstruik
Terug
Bloemen met een springveermechanisme (1)
Bij dit mechanisme komen de bloemen onder spanning te staan door verschil in de groeirichtingen van de verschillende kroonbladen en de meeldraadbuis ( de vergroeide meeldraden). De zwaarden houden hierbij de kiel vergrendeld. Bij bijen- en ander insectenbezoek worden de zwaarden uiteen gedrukt en komen de meeldraden en de stamper met een klap te voorschijn. Het stuifmeel wordt dan over het bezoekende insect uitgeslagen. Daarna hangen de zwaarden en kielbladen omlaag, terwijl de stamper en de meeldraden tegen de vlag zijn uitgeklapt. Dit systeem werk maar een keer.
Brem met peul
Gaspeldoorn
Verfbrem
Luzerne
Hopklaver met vruchten
Sikkelklaver met vruchten
   
Terug
Bloemen met een pompmechanisme (2)
Bij bloemen waarbij de kielbladen aan de bovenkant zijn verkleefd of vergroeid en de kiel een snavelvormige top heeft. De helmknoppen springen in de gesloten kiel open, waarbij het stuifmeel in de gesnavelde punt terecht komt en door een opzwelling boven aan de meeldraden op zijn plek wordt gehouden. Deze opzwelling werkt samen met de helmkoppen als de kop van een zuiger. Als een bij zich tegen de zwaarden afzet, duwt de zuigerkop het stuifmeel door de punt van de kiel op de onderkant van de bij. Als de bij de bloem verlaat, verdwijnen de stamper en de meeldraden weer in de kiel.
Kruipend stalkruik Kattendoorn
Wondklaver
Lupine met vruchten
Gewone rolklaver
Kroonkruid  
 
Terug
Bloemen met een klapstoelmechanisme (3)
Onmiddelijk als de bij op de bloem landt, veert de kiel naar beneden en komen de stamper en meeldraden te voorschijn en komen dan direct in aanraking met de bij of ander insect. Als de bij de bloem verlaat, verdwijnen de stamper en de meeldraden weer in de kiel.
Citroengele honingklaver Witte honingklaver
Witte klaver Rode klaver
Incarnaatklaver Hazenpootje
Aardbeiklaver Perzische klaver
Esparcette Gouden regen
Vogelwikke Heggewikke
Terug
Bloemen met een Stijlborstel (4)
Dat is een schuiertje onder de stempel dat het in de kiel vrijgekomen stuifmeel eruit veegt en het op het bloembezoekende insect afstrijkt.
Blazenstruik met vruchten
Robinia
Welriekende lathyrus Veldlathyrus
Aardaker Brede lathyrus
   
-- Terug
Soorten op deze website
Aardaker Lathyrus tuberosus
Aardbeiklaver Trifolium fragiferum
Amerikaanse Judasboom Cercis canadensis
Blauwe regen Wisteria sinensis
Bont kroonkruid Securigera varia
Bonte wikke Vicia villosa
Boon Phaseolus
Boslathyrus Lathyrus sylvestris
Brede lathyrus Lathyrus latifolius
Brem Cytisus scoparius
Citroengele honingklaver Melilotus officinalis
Erwtenstruik Caragana arborescens
Esparcette Onobrychis viciifolia
Europese blazenstruik Colutea arborescens
Gaspeldoorn Ulex europaeus
Gele lupine Lupinus luteus
Gevlekte rupsklaver Medicago arabica
Gewone rolklaver Lotus corniculatus var.corniculatus
Goudenregen Laburnum x wateri
Goudgele honingklaver Melilotus altissimus
Hazenpootje Trifolium arvense
Heggenwikke Vicia sepium
Honingboom Sophora japonica
Hopklaver Medicago lupulina
Incarnaat klaver Trifolium incarnatum
Indigobloem Amorpha fruticosa
Kattedoorn Ononis repens ssp. Spinosa
Klein vogelpootje Ornithopus perpusillus
Kleine klaver Trifolium dubium
Lathyruswikke Vicia lathyroides
Luzerne Medicago sativa
Moerasrolklaver Lotus pedunculatus
Paardenhoefklaver Hippocrepis comosa
Ringelwikke Vicia hirsuta
Robinia Robinia pseudoacacia
Rode klaver Trifolium pratense
Seradelle Ornithopus sativus
Sikkelklaver Medicago falcata
Stalkruid Ononis repens ssp. repens
Stijve wikke Vicia tenuifolia
Tuinboon Vicia faba
Valse christusdoorn Gleditsia triacanthos
Vaste lupine Lupinus polyphyllus
Veldlathyrus Lathyrus pratensis
Verfbrem Genista tintoria
Vogelwikke Vicia cracca
Welriekende siererwt Lathyrus odorathus
Witte honingklaver Melilotus albus
Witte klaver Trifolium repens
Wondklaver Anthyllis vulneraria
Soorten genoemd in het Plantenvademecum (Koster, 2007) waarvan nog geen foto's met bijen of vlinders beschikbaar zijn.
Anthyllis barba-jovis
Heester: H1j, jun-jul, bleekgeel, blw. hoofdje; bovengronds niet winterhard. Cham, tot 1,5x. MILIEU: vrij droge lemige of stenige niet zure bodems; zon. VERSPR: Mediterraan. FAUNA: hom, hb[n]1; talrijk.
Cercis canadensis - Amerikaanse Judasboom
Heester/boom: H2j, apr-mei, blw. zie C. siliquastrum. Phan, tot 10,0x. MILIEU: vochtige tot vochthoudende, matig voedselrijke, neutrale tot kalkhoudende, liefst leemhoudende bodems; zonnig. VERSPR: Noord-Amerika. FAUNA: hom, hb[n]4.
Cladrastis kentukea - Geelhout
Boom: mei-jun, wit, blw. lange hangende tros. Phan, tot 12,0h. MILIEU: vochthoudende, matig voedselrijke, zowel zwak zure als kalkhoudende bodems; zon. VERSPR: Zuidoost Verenigde Staten. FAUNA: hom, hb[n]3.
Genista anglica - Stekelbrem
Dwergheester: H2j, apr-jun, geel, blw. pluim; plant met scherpe stekels. Cham, tot 0,5b. MILIEU: vochtige tot droge, voedselarme zure, zandige bodems; in heidevelden, allerlei heidevegetaties in bermen en op spoorwegtaluds; zon. VERSPR.nl: vrij algemeen op de zandgronden in het binnenland en op de Waddeneilanden. FAUNA: hom, hb[p]1.
Genista pilosa - Kruipbrem
Dwergheester: H2j, apr-jul, geel, blw. tros. Cham, tot 0,3bb, liggende stengel tot meer dan1,0. MILIEU: vochtige tot droge, zure, voedselarme, zandige bodems; in heidevelden, allerlei heidevegetaties in bermen en op spoorwegtaluds; zon. VERSPR.nl: vrij zeldzaam op de zandgronden in het binnenland; zeldzaam in Zuid-Limburg. FAUNA: hom.
Hedysarum multijugum
Heester: H1j, jul-sep, lilaroze, blw. aar. Phan, tot 1,5. MILIEU: vochtige, maar zomerdroge, matig voedselrijke, zandige bodems; zon. VERSPR: Oost-Aziƫ. FAUNA: hb4.
Indigofera amblyantha
Heester: H1j, jul-sep, rozelila, blw. hangende tros. Phan, tot 2,0b. MILIEU: vochthoudende, matig voedselrijke, min of meer leemhoudende bodems; zon. VERSPR: China. FAUNA: hb[n]4
Indigofera heterantha - Indigostruik
Heester: H1j, jun-sep, lichtroze, blw. hangende tros; niet geheel winterhard; Cham, Phan: tot 2,5bb. MILIEU: vochthoudende, matig voedselrijke, min of meer leemhoudende bodems; zon. VERSPR: China, Japan. FAUNA: hb[n]4.
Indigofera kirilowii
Dwergeester: H1j, jun-jul, oranjeachtig, blw. opstaande tros; Cham, Phan: tot 0,8. MILIEU: vochthoudende, matig voedselrijke, min of meer leemhoudende bodems; zon. VERSPR: Noord-China, Korea. FAUNA: hb[n]4.
Lespedeza thunbergii - Struiklaver
Heester: H1j, jul-aug, purperrood, blw. hangende tros. Phan, tot 2,0b. MILIEU: vochthoudende, matig voedselrijke (en humusrijke) zandige bodems; zon. VERSPR: Noord-China, Japan. FAUNA: hb1.
Medicago arabica - Gevlekte rupsklaver
Eenjarig: apr-sep, geel, blw. okselstandig, langgesteeld armbloemige tros, blaadje met paarsachtige vlek. Ther, 0,15-0,4. MILIEU: vochtige, voedselrijke, kalkhoudende en kleiachtige bodems; in grazige vegetaties op dijken en in bermen; zon. VERSPR.nl: vrij algemeen in het Zuidwesten van het land. FAUNA: vlin, w.bij, hom.
Medicago x varia - Bonte luzerne
Vaste plant: jun-sep, paarsblauw met groen en geel, blw. okselstandige tros, een bastaard van sikkelklaver en luzerne. Hemi, 0,3-0,8. MILIEU: meestal op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, zandige tot zavelige bodems; op rivier- en spoordijken, spoorweg-, industrieterreinen; zon. VERSPR.nl: zeldzaam in het rivierengebied. FAUNA: vlin, w.bij, hom, hb[np]1.
Robinia hispida - Ruwe acacia
Heester: H2j, mei-jun, roze, blw. hangende tros. Phan, tot 3,0b. MILIEU: min of meer vochthoudende, matig voedselrijke tot schrale, lichte minerale bodems; zon. VERSPR: zuidoostelijk Verenigde Staten. FAUNA: hom.