Biodiversiteits jaar 2010 Bijenhelpdesk

Kattenstaartbij als stadsbij in Veenendaal ----------- Terug naar kattenstaart


Stadspark Veenendaal	De Palmengrift hoogbouw	De Palmengrift laagbouw

Otterlaan	Mina Krusemansingel	Mina Krusemansingel

Op 15 augustus 1997 werd in het stadspark van Veenendaal de eerste kattenstaartbij waargenomen (Koster 2000). In 2010 komt op deze bij talrijk in dit park voor. Niet alleen op de plek op de foto, maar ook op andere locaties in het stadspark. Ook buiten het stadspark is kattenstaartbij veel waargenomen. Het gaat in het algemeen niet goed met de bijen. Doordat het slecht gaat met de bij, ondervinden ook veel andere soorten in de natuur schade. Een sprekend voorbeeld van de onderlinge verbondenheid van alles met alles in de natuur: de biodiversiteit. Vandaar dat NCB Naturalis de bij als beeld (als ambassadeur voor biodiversiteit) voor al haar activiteiten in het Biodiversiteitjaar gebruikt. (www.biodiversiteit.nl). Maar de kattenstaartbij is in Veenendaal de afgelopen 10 jaar exponentieel toegenomen. Dus goed nieuws tussen alle sombere berichtgeving over de toestand van de bijen.

Kattenstaartbij als stadsbij in Veenendaal

Terug

De oevers van het stadspark in Veenendaal worden sinds ca. 1985-1987 ecologisch beheerd (Koster 1988). Dit leidde tot veel planten die voor wilde bijen interessant zijn. Onder meer grote wederik, grote kattenstaart en moerasrolklaver. Rond 1990 werd de slobkousbij al geregeld in aantallen waargenomen. Tussen 1995 en 2000 kwam deze bij talrijk in het hele stadspark voor. Op 10 augustus 1997 werd de (zeer) zeldzame bonte viltbij verzameld. Op 15 augustus 1997 werd in het stadspark van Veenendaal de eerste kattenstaartbij waargenomen. Voor de toekomst was dit park voor de bijen veelbelovend, maar in 1999 werd in verband met de renovatie van de oevers en het uitbaggeren van de vijver de zeer bloemrijke oevervegetatie volledig vernietigd. (Zie foto renovatie oevers)

Rond 2005 begon de oevervegetatie zich weer te vestigen en kwamen ook de bijen weer terug. In juli 2010 is kattenstaartbij geïnventariseerd. In het hele park komt de kattenstaartbij talrijk voor (vele tientallen wijfjes met grote klompen groen stuifmeel). Ook buiten het stadspark, maar wel in de bebouwde kom, komt deze bij frequent voor. Zie foto's. Het meest opvallende aspect daarbij is dat de kattenstaartbij ook op een groep kattenstaartplanten voorkomt die vrijwel in het centrum van Veenendaal recent (2009) als vaste plant zijn toegepast.

Kattenstaartbij is in hoofdzaak een soort van het rivierengebied en beekdalen in Zuid-Nederland. Daarbuiten wordt kattenstaartbij schaars waargenomen. Het is daarom opmerkelijk dat deze bij zo talrijk in Veenendaal voorkomt. De vraag is nu hoe slecht gaat het met de bijen en welke bijen betreft dat. Het is dan goed om 1980 als startpunt te nemen omdat na die datum veel natuurontwikkelingsprojecten zijn uitgevoerd en ecologisch groenbeheer werd geïntroduceerd. Het gaat niet slecht met alle bijen. De Kattenstaartbij die sinds 2000 duidelijk is toegenomen en zich in Veenendaal ook als stadsbij heeft gepromoveerd is daar een voorbeeld van.

Het succes van de kattenstaartbij in Veenendaal is in hoofdzaak toe te schrijven aan het ecologisch beheer van de oevers. Het sleutelwoord voor het bevorderen van wilde bijen is daarom ecologisch groenbeheer.

Literatuur

Koster, A., 1988. Natuurlijke begroeiing langs vijverkanten. Groen 44, 12: 34-39.

Koster, A. (2000). Wilde bijen in het stedelijk groen, een evaluatie van ecologisch groenbeheer. Alterra-rapport 48. Alterra, Wageningen, pp. 220.

Peeters, Th.M.J., I.P. Raemakers & J. Smit (1999). Voorlopige Atlas van de Nederlandse bijen (Apidae). EIS-Nederland, Leiden, pp. 230.

Stadspark situatie 1997 en plek waar kattenstaartbij is waargenomen

Terug