Reuzenberenklauw - Heracleum mantegazzianum
Apiaceae - Schermbloemenfamilie
Bijenplant, hommelplant, drachtplant, vlinderplant.
Een een twee- tot vierjarige plant
Bloeiperiode: juni-augustus (september)
Bloem: wit, bloeiwijze zeer groot (tot meer dan 0,5 m doorsnee)
Blad: dubbel veerdelig en met brede, getande en gelobde slippen; tot ca.1 m. lang.
Vrucht: een splitvrucht
Overige: stengels gegroefd en rood gevlekt; stengelharen op rode knobbeltjes en vrij stug; stengel tot 10 cm in doorsnede.
Hoogte: 1,5-2,5 (3,0) m
Opmerking: het blad kan extreme huidirritaties veroorzaken
 
Milieu en groeiplaats: vochtige, voedselrijke, zandige tot kleiige bodems; in bermen, op dijken, spoordijken, geluidswallen, braakliggende terreinen, in stadsplantsoenen, parken en langs waterkanten; zon-tb.
Herkomst en verspreiding in Nederland: oorspronkelijk uit Azië; oorspronkelijk een tuinplant; verwilderd en thans heel het land verspreid; algemeen.
Fauna: tussen 1975 en 1982 had ik de plant in te tuin staan met een trapje er bij, om de massa's bijen, wespen en vele andere bloembezoekende insecten te kunnen bekijken. Plant is i.v.m. de kinderen opgeruimd.
Toepassing: Kan in principe op veel plekken worden toegepast, maar de soort is zeer giftig voor velen; kan extreme huidirritaties veroorzaken. Daarnaast is hij zeer invasief en kan over meer ha dominant voorkomen. Lees meer over giftigheid
Beheer: bij nietsdoen houdt de soort zichzelf in stand. Wegens het veroorzaken van huidirritaties kan de plant minder gewenst zijn. Door de planten net voor of in de bloei af te steken, zullen ze binnen enkele jaren van het terrein zijn verdwenen. Als het om enkele planten gaat kunnen de planten net voor de eerste zaadvorming worden afgestoken; wil men de soort toch behouden dan de bloem tot zaadvorming laten komen. De in de bodem aanwezige zaden blijven zeker 5-8 jaar kiemkrachtig. Indien ongewenst, grazige vegetaties, ruigten en zomen voor de bloei maaien; in augustus-september herhalen. Opmerking: de plant kan zich met tientallen meters per jaar uitbreiden. In 1986 was deze plant langs het spoor tussen Steenwijk en Wolvega tussen hectometerpaal 116,5-120,0 niet aanwezig of over het hoofd gezien. De eerste plant werd rond 1989 waargenomen. In 1999 kwam reuzenberenklauw tussen 117,5 en 118,0 over honderden meters dominant voor en in de onderbegroeiing is hij thans bodembedekkend. (zie ook Voogt, 2005).
Wilde solitaire bijen: makerbijen (Hylaeus), zandbijen (Andrena), groefbijen (Halictus en Lasioglossum).
Dracht: nectar en geelachtig stuifmeel. Indicatie voor dracht: code Hb3-4 (in de buurt van bijenvolken waarschijnlijk Hb 5.
Voogd, W.B. de & H.G.J.M. van de Hagen, 2005. Reuzenberenklauw in Nederland beheersen met een nieuw bioherbicide? De Levende Natuur 106 (6): 273-274.
Pant in het buitengebied
 
Pant in het Centrum van Utrecht
 
Bloeiwijze met aardhommels
 
Spoorwegvegetatie met reuzenberenklauw in Leeuwarden (1997)
 
Fragment
 
Een natuurterrein in een groene zone in Arnhem (1991)
 
Braakliggend land waar huizen zijn afgebroken (Leeuwarden)
 
Een gracht in Groningen (1990)
 
Een vijverkant in Veenendaal (2010)
 
Een park in Heerenveen met overjarige afgestorven bloemstengels (ca. 1995)
 
Spoordijk Flevoland (2013)
 
Spoordijk Flevoland (2013)
 
Aardhommel op reuzenberenklauw
 
Op een bloeischerm kunnen 10 tot 20 hommels voorkomen. (Spoordijk Flevoland, 2013)
 
Honingbij op reuzenberenklauw
 
Honingbij op reuzenberenklauw
 
Honingbijen op reuzenberenklauw
 
Honingbijen op reuzenberenklauw
 
Kleine vos
 
Kleine vos met honingbij
 
Giftigheid Reuzenberenklauw
Contact met de bladeren van de plant kan ernstige brandwonden veroorzaken, omdat het sap zich in de zon op de huid als zuur gedraagt. De brandwonden ontstaan een kwartier tot twee uur na het contact met de plant. De plantentuin heeft al meermaals gewaarschuwd voor de reuzenberenklauw. ‘We stellen vast dat daar langzaam reactie op komt. Vooral in gemeenten waar de plant veel voorkomt.'

De letsels zien eruit als echte brandwonden en genezen pas na een tot twee weken. Ze kunnen een bruinverkleuring van de huid geven. Als het sap in de ogen terechtkomt, kan in sommige gevallen blindheid ontstaan. Er zijn al mensen gestorven nadat een kleine hoeveelheid van het giftige berenklauwsap in hun lichaam terechtkwam via hun mond. http://www.biodiv.be/news/reuzenberenklauw-rukt-op-belgie/
 

Wat zijn de gevolgen van contact met de reuzenberenklauw?
De tropisch aandoende plant heeft vooral op kinderen een aantrekkingskracht. De bladeren kunnen langer dan een meter worden. Je kunt je er prachtig onder verstoppen. Kinderen die onder de bladeren kruipen, komen soms met grote jeukende brandblaren thuis, zeker als ze in de zon hebben gelopen. Brandharen en sappen van de plant veroorzaken irritatie en soms blaren aan bezwete lichaamsdelen die aan de zon worden blootgesteld.
Contact met de sappen van de reuzenberenklauw of een lichte aanraking in combinatie met zonlicht kan na 24 uur leiden tot huidbeschadiging. Eerst kunnen jeukende, rode vlekken of blaasjes ontstaan. Na enige uren kunnen deze zich ontwikkelen tot grote blaren. De blaren zien eruit als ernstige brandwonden en genezen pas na 1 tot 2 weken. De sappen maken de huid overgevoelig voor zonlicht. Als de huid in aanraking is gekomen met het sap van de reuzenberenklauw, ga dan niet in de zon of onder de zonnebank gedurende enige dagen. Er zullen dan geen blaren ontstaan. Wel kan de huid kortdurend geïrriteerd raken. Na huidcontact met de reuzenberenklauw moet de huid grondig gewassen worden met water en zeep.
Wat moet u doen na contact met een berenklauw?

  • Was de huid direct af met water en zeep. Als er geen gelegenheid is om de huid af te spoelen  bedek de huid dan meteen.
  • Na het afspoelen moet u de huid ook bedekken zodat er geen zonlicht op kan komen. Het is verstandig om een week uit de zon te blijven.
  • Wrijf het sap niet uit over de huid en raak het gezicht niet aan.
  • Ga naar de huisarts als er toch ‘iets’ te zien is, bijvoorbeeld rode uitslag.
  • Heeft u sap in de ogen gekregen? Dan moet u uw ogen direct uitspoelen met veel water en  meteen daarna contact opnemen met de huisarts.

Ga direct naar de spoedeisende hulp (SEH) als u het sap in de mond heeft gekregen. Dit is zeer  gevaarlijk. De gewone berenklauw is familie van de reuzenberenklauw. Deze plant lijkt sterk op de reuzenberenklauw, maar is kleiner (tot 2 meter). Ook is het blad minder scherp gekarteld. Het sap van deze plant heeft minder effect op de huid dan dat van de reuzenberenklauw, maar toch kunnen er blaren ontstaan als de huid is blootgesteld aan zonlicht.
Hoe kan ik de reuzenberenklauw verwijderen?
De reuzenberenklauw in uw tuin moet u zeer voorzichtig weghalen. Het beste kunt u hiervoor een hoveniersbedrijf inschakelen. Mocht u de reuzenberenklauw toch zelf willen verwijderen, draag dan beschermende kleding (bijvoorbeeld een regenpak en rubber handschoenen) en een beschermende bril. Spoel de kleding daarna af met veel water. Voor de verwijdering van de reuzenberenklauw in gebieden waar kinderen spelen of veel wandelaars komen, kunt u de gemeente bellen.